کتاب دستور مقدماتی تار و سه تار اثر جهانشاه صارمی – کتاب اول

کتاب دستور مقدماتی تار و سه تار، تالیف روح الله خالقی، کتابیست دو جلدی برای‌ هنرجویان این رشته تا بتوانند به وسیله آن با متد آموزش تار و سه‌تار هنرستان آشنا شوند. از آنجا که کتاب‌های دستور مقدماتی تار و سه‌تار روح الله خالقی بیشتر جنبه‌ی گردآوری قطعات را داشته است، در کتاب دستور مقدماتی تار و سه‌تار کتاب اول علاوه بر آموزش‌های عملی و تئوریک مورد نیاز هنرجویان، سعی شده است هر درس همراه با توضیحات و جنبه‌های آموزشی آن مطرح شود تا کتاب به متد یا روش آموزش نزدیک‌تر شود.

برای دست‌یابی به روش‌ آموزشی جامع، بخش‌های ذیل به کتاب دستور مقدماتی تار و سه‌تار کتاب اول افزوده گردیده‌اند:
۱. آموزش‌های تئوریک مقدماتی به انضمام کلیه‌ی آموزش‌های تئوریک مورد نیاز هر درس در مجموعه‌ درس‌های کتاب
۲. تمرین‌های بخش‌های تئوریک
۳. آموزش‌های عملی ویژه‌ی تار و سه‌تار به انضمام طراحی‌های مربوط به آنان
۴. آموزش اجرای تکنیک‌های اجرایی در تار و سه‌تار
۵. تجزیه و تحلیل درس‌ها و ارائه‌ی آموزش‌های لازم برای اجرای آنان
۶. اضافه کردن اشعار درس‌هایی که در کتاب نبودند
۷. نگارش اشعار در زیر نت‌ها برای سهولت در تطبیق آن‌ها با ملودی

لازم به ذکر است که با نگاهی حتی گذرا به زندگی روح الله خالقی می‌توان او را یکی از فرهنگ سازترین چهره‌های موسیقی عصر خود ارزیابی کرد. موسیقی او انعکاس صدای جهان آرمانی و ذهنی او نیست. انعکاس صدای زندگی واقعی و حرکت آگاهانه و پررنج او در تاریخ معاصر خویش است. انعکاس سنت ویران اواخر عصر قاجار، انضباط خاکستری عصر رضاشاهی و تلخی حاکم بر زندگی مردم ایران در سال‌های سیاه بعد از کودتای ۱۳۳۲ را می‌توان در حماسه سرایی‌های سرشار از اعتقاد، عاشقانه‌های نجیب و عارفانه‌های اصیل او جست وجو کرد.

فعالیت‌های هنری خالقی در زمینه‌های مختلف، از قبیل آهنگسازی، تالیف کتاب‌های متعدد در زمینه‌ی تئوری و تاریخ موسیقی، مسئولیت‌های متعدد اداری، تشکیل ارکسترهای متعدد، سرپرستی و رهبری آن‌ها، بازسازی و تنظیم آثار گذشتگان، سردبیری نشریات مختلف، تهیه‌ی برنامه‌های متعدد رادیویی، نوشتن مقالات تحقیقی و تاریخی، ارزیابی ما را از او به عنوان فقط یک هنرمند دچار تردید می‌کند.

شاید یکی از مهمترین تاثیرات اجتماعی زندگی خالقی را بتوان در مقوله‌ی آموزش و تدریس جست وجو کرد. حدود چهل سال تدریس در زمینه‌های مختلف موسیقی و نهایتا تدوین کتاب‌های آموزشی متعدد برای هنرستان‌های موسیقی، خالقی را یکی از فرهنگی‌ترین چهره‌های عصر خود ساخته است. در این میان کتاب‌های دستور مقدماتی تار و سه‌تار به علت گسترش زمینه‌ی تدریس‌شان در حیطه‌ی خارج از هنرستان‌های موسیقی و ادامه‌ی کاربرد آموزشی‌شان تا به امروز، از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. اگر چه تدوین این دو کتاب را در شصت سال پیش به عنوان یکی از اولین کتاب‌های آموزشی تار و سه‌تار می‌توان حرکتی مثبت ارزیابی کرد اما بدون شک در گذر زمان و با توجه به اصالت‌های فرهنگی‌مان نیاز به بازنگری و تغییراتی در جهت کامل کردن و بالا بردن سطح کیفی این دو کتاب وجود داشته است. در تدوین متدهای آموزشی سازهای ایرانی نه تنها آموزش‌های تکنیکی از زوایای مختلف باید در نظر گرفته شود بلکه به لحاظ محتوا نیز مطالبی باید گنجانده شود که در دراز مدت امکان درک جوهره‌ی غنی موسیقی ایرانی را برای هنرجویان میسر سازد.