کتاب دستور کمانچه اثر شیما شاه محمدی – کتاب اول

کتاب دستور کمانچه کتاب اول با تمرکز بر آموزش ابتدایی ساز کمانچه به کودکان نوشته شده و عمده‌ی روش‌های آموزشی کتاب نیز در این چارچوب است. بنابر مطالعات و تجربیات گسترده، تلفیق آواز و حرکت، از کارآمدترین شیوه‌ها برای آموزش موسیقی است. بر این اساس، نگارنده تاکید دارد که هنرجویان پیش از اجرای درس‌ها بر روی ساز، هر درس را با آواز بخوانند. اگر درس با شعر همراه باشد، آواز خواندن در وهله‌ی اول می‌تواند به همراه شعر صورت پذیرد و در مرحله‌ی دوم با سرایش نت‌ها همراه شود. ترغیب هنرجویان برای سوار کردن کلمات روی حرکات نغمه‌ها به عنوان جایگزین شعر ارائه شده در هر درس، هم مشوق هنرجویان به خلاقیت‌های زبانی – کلامی است و هم به رابطه‌ی صمیمانه‌تر آن‌ها با درس مربوطه کمک می‌کند. با این حال، پرهیز کتاب دستور کمانچه کتاب اول از همراه کردن همه‌ی درس ها با کلام و شعر، هدفی را تعقیب می‌کند:
تثبیت استقلال نسبی موسیقی و متن زبانی در ذهن هنرجو. چنان که اشاره شد، این تلفیق آواز و حرکت کردن است که می‌تواند به خصوص آموزش موسیقی را در مسیری درست پیش ببرد. انواع حرکات، از ایستادن و دست زدن و پازدن گرفته تا راه رفتن و حرکات موزون، فضای غنی و پرنشاطی فراهم می‌کند که درک ریتم برای هنرجو عملی شود. در مجموع، هدف کتاب دستور کمانچه کتاب اول این است که هنرجو، پیش از اجرای درس روی ساز، به لحاظ ذهنی و بدنی، درک درستی از درس به دست بیاورد.

تجربه نشان داده است آموزش موسیقی به نوآموزان به صورت گروهی کارآمدتر از آموزش انفرادی است. توصیه می‌شود کلاس‌ها حتی الامکان در گروه‌ها دو تا چهار نفره برگزار شوند. هنرجویان پس از اینکه از عهده‌ی اجرای دقیق درس‌ها برآمدند، گروه‌بندی می‌شوند. در گروه‌بندی هنرجویان برای نواختن درس‌ها بهتر است از تفکیک آن‌ها به قوی و ضعیف اجتناب شود. این گروه‌بندی امکان سوال و جواب جملات موسیقی، و در مرحله‌‌ی دیگر چند بخشی‌نوازی‌های ساده را فراهم می‌کند. هم‌نوازی و هم‌خوانی هر درس به صورت جمعی، بازدهی روند آموزش را به نحو چشمگیری افزایش می‌دهد.

در روند آموزش درس‌های کتاب دستور کمانچه کتاب اول توصیه می‌شود هنرآموز با هنرجویان حرکت کند و به تمرین‌های تنفسی و آزادسازی عضلات بپردازد و کلیات آموزه‌های تکنیک آلکساندر، یوگا، تای چی یا نظایر آن را به فراخور اطلاعات خود به شیوه‌ای قابل هضم برای هنرجو ارائه دهد. کافیست هر جلسه‌ی کلاس را تنها به یک حرکت تنفسی و یک حرکت عضلاتی اختصاص داد و در جلسه‌ی بعد، پیش از معرفی حرکت تازه، حرکت جلسه‌ی قبل را مرور کرد. آواز خواندن درس‌ها نیز، باید در همین قسمت و پس از نرمش‌های تنفسی – عضلاتی صورت پذیرد.