کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو

محمد امیدوار تهرانی نویسنده‌ی کتاب ۵+۸۰ نوای ماندگار برای پیانو، که با هدف آسان‌سازی و تنظیم قطعات شناخته شده، به صورت علمی و گام به گام برای نوآموزان گردآوری شده بود، اینک به گردآوری کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو با روش‌های نوین و بسیار مبتکرانه‌ای، برای مخاطبان کم سن که عموما در رده‌ی سنی خردسالان یعنی ۵ تا ۹ سال قرار می‌گیرند پرداخته است؛ هر چند تدریس قطعات شناخته شده‌ی این مجموعه برای دیگر رده‌های سنی نیز با توجه به شرایط، جذاب خواهد بود. به طور عمومی و رایج دو شیوه‌ی متفاوت در تدریس پیانو برای هنرجویان مبتدی وجود دارد:

۱) هنرآموز در ابتدا با کلید فا در دست چپ آشنا نشده و انگشت‌گذاری هر دو دست را در محدوده‌ی صوتی نت‌های کلید سل فرا می‌گیرد، و بعد با افزایش گستره‌ی صدایی به سمت صداهای پایین‌تر، به مرور کلید فا نیز وارد می‌شود. در این زمینه متدهایی همانند کتب بیر و یا چرنی سال‌هاست که مورد استقبال اساتید عزیز به عنوان متدی عمومی و استاندارد برای آموزش پیانو قرار گرفته‌اند.

۲) روش مرسوم دیگری که در تدریس پیانو وجود دارد بدین گونه است که هر دو کلید سل و فا از همان ابتدا به طور همزمان مورد استفاده قرار می‌گیرند، به این صورت که هنرجو در ابتدا نت دوی وسط یا دوی میانی را به عنوان مرز بین صداهای بالا یا زبر و پایین یا بم می‌شناسد و با قرار دادن هر دو انگشت شست خود بر روی این کلید پیانو، دست راست او بر روی محدوده‌ی صوتی کلید سل یا صداهای زیر، و دست چپ او بر روی محدوده‌ی صدایی کلید فا یا صداهای بم قرار خواهد گرفت. در این روش نیز متدهایی همانند جان تامسون و یا مایکل آرون و… سالهاست که مورد علاقه‌ی اساتید بوده و تدریس می‌شوند.

از آن جایی که روش دوم در مورد کودکان کم سن و سال‌تر خیلی موفق پاسخ می‌دهد، کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو مطابق با این روش، که روش دوی میانی است، هنرآموز را قادر خواهد ساخت که بعد از گذراندن کتاب‌هایی نظیر جان تامسون جلد اول و … بتواند بلافاصله و از همان جلسات آغازین آموزش، قطعاتی از کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو را نیز بنوازد. قطعات این کتاب بسیار ساده و کاملا متناسب برای کودکان عزیز طراحی شده‌اند و به گونه‌ای انتخاب گردیده‌اند که به گوش مخاطبان ایرانی کاملا آشنا هستند و هنرجو از نواختن آن‌ها بسیار لذت خواهد برد.

ترتیب منطقی و دقیقی در انتخاب قطعات و نت‌نویسی آثار در نظر گرفته شده که کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو را تبدیل به یک متد آموزشی مستقل می‌سازد و قطعات معروف و شناخته شده‌ی آن همگی منطبق با استاندارد آموزشی مذکور تنظیم شده‌اند. همچنین تعداد آهنگ‌های انتخاب شده سی اثر می‌باشد. در این کتاب بخش‌های متنوع و جذابی برای کودکان طراحی و پیش بینی شده که برخی برای اولین‌بار دیده می‌شوند و شامل:
اضافه شدن متن اشعار به نت‌ها:
در تدریس به کودکان به ویژه کودکانی که در دوران ابتدایی تحصیل می‌کنند، یکی از مواردی که می‌تواند بسیار جذاب باشد، خواندن متن شعر یک آهنگ همراه با نواختن آن است. به این ترتیب هنرجو بی آن که متوجه باشد، وزن و ریتم صحیح آهنگ را همراه با خواندن شعر فرا می‌گیرد. بسیاری از هنرآموزان در این سن علاقه‌مند به خواندن همراه با نواختن هستند و این امکان در کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو فراهم شده تا هنرآموز به متن اشعار نیز دسترسی داشته باشد و بعد از تمرین بتواند همراه با نواختن قطعه، شعر را نیز بخواند. اشعار به گونه‌ای تایپ شده‌اند که هر خط از شعر دقیقا همگون و متناسب با یک خط از نت ملودی باشد. در این بخش همچنین نام ترانه‌سرا و آهنگساز هر اثر نیز ذکر گردیده است.

نکاتی که در نت‌نویسی و تنظیم به آن‌ها توجه شده:
در نت‌نویسی قطعات کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو دقت شده که هر خط از یک آهنگ دقیقا دارای یک مفهوم مستقل باشد، همچنین به دلیل ساختار کتاب و نوع مخاطب خاص آن سعی شده که هیچ یک از آهنگ‌ها فراتر از یک صفحه نباشند. به منظور کوتاه‌نویسی و ساده‌سازی، برخی از بخش‌های قطعات طولانی‌تر حذف شده‌اند. ترتیب منطقی قطعات این کتاب از آسان به سخت مرتب شده و هرچه کتاب جلو می‌رود با شیبی بسیار ملایم مطالب جدیدی به نت‌ها اضافه می‌شوند. با توجه به رعایت این که کتاب از روش دوی میانی تبعیت می‌کند، قطعاتی انتخاب شده‌اند که در محدوده‌ی صدایی همان ۹ نت پشت سر هم خلاصه می‌شوند، اما در چند آهنگ پایانی کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو که گاهی یک نت از این محدوده فراتر رفته است، آن نت با کشیدن یک دایره مشخص شده است و هنرآموز می‌تواند آن یک نت را با دست دیگرش که آزاد است با عبور دست‌ها از روی هم بنوازد. نت‌های خارج از محدوده که با علامت دایره مشخص شده‌اند، و همچنین علائم عرضی که مربوط به کلیدهای سیاه رنگ پیانو می‌باشند، در دروس انتهایی قرار گرفته‌اند و باید توسط اساتید توضیح داده شوند. همچنین لازم به ذکر است که تنالیته‌ی برخی قطعات به گونه‌ای تغییر یافته که به آسانی با پیانو اجرا شوند و میزان نماهای برخی از آهنگ‌ها که ترکیبی بوده‌اند، به میزان نمای ساده تغییر یافته‌اند. در بالای نت هر قطعه حداکثر سرعت مجاز نواختن آن آهنگ تعیین گردیده که در نهایت و پله پله هنرجو باید به این سرعت دست یابد هرچند این حداکثر سرعت نیز آنقدر آرام است که شرایط اجرایی تمیز و بدون مشکل را برای هنرجویان فراهم می‌آورد. قطعات کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو بیشتر محدوده به آسان‌ترین ملودی‌های ممکن بوده‌اند و چون مخاطبان این مجموعه، اغلب کودکان هستند سعی شده تا حجم کتاب در همین اندازه باقی بماند.

امکان همراهی و هم‌نوازی با هنرجو به کمک آکورد‌نویسی در تمامی آهنگ‌ها:
نکته‌ای که در این جا لازم است مد نظر قرار گیرد این است که از آن‌جایی که این روش عموما یک روش ملودی محور است و در حقیقت در اکثر قطعات دست راست و چپ هر دو در نواختن یک ملودی واحد همکاری می‌کنند، موسیقی تولید شده فاقد جایگاه هارمونی است، لذا بر روی میزان‌های نوشته شده، تک تک آکوردها نیز تنظیم شده‌اند و اساتید یا نوازندگان سازهای دیگر می‌توانند در هنگام نواختن هنرجو، به کمک این آکوردها به همراهی با هنرآموز بپردازد و به این ترتیب فرایند آموزش هم برای هنرجو و هم برای اساتید بسیار جذاب خواهد بود. آکوردهای تنظیم شده بعضا آلتراسیونی نیز هستند که ذائقه‌ی شنیداری هنرآموز را تقویت کرده، با فضاهای جدید و هارمونی‌های جذاب و متنوع آشنا می‌کنند و در کنار نواختن پیانو گوش او را برای شنیدن هارمونی و فضاهای متفاوت در ناخودآگاه تربیت می‌سازند. بنابراین تاکید می‌شود که آکوردهای نوشته شده در کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو برای مربیان طراحی و نوشته شده‌اند. در قطعه‌ی مرغ سحر امکان اجرای دونوازی برای دوهنرآموز به طور همزمان فراهم گردیده که تجربه‌ای فراموش نشدنی و زیبا خواهد بود و توصیه می‌شود که حتما به همین ترتیب تمرین و اجرا گردد.

سیستم ارزشیابی و گواهی‌نامه‌ی پایان کتاب:
از آنجایی که روند تمرینات منظم و دقیق و پشتکار هنرآموز در دستیابی به نتایج مثبت، نقش بسزایی دارد در کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو امکانی به عنوان سیستم ارزشیابی و همچنین فرایندی برای بررسی تمرینات منظم هنرآموزان در نظر گرفته شده. به همین منظور برای هر آهنگ جدول کوچکی پیش بینی گردیده که هنرجو می‌تواند زیر نظر والدین تعداد دفعات تمرین خود در هر روز هفته را برای معلم مشخص کند. همچنین والدین عزیز نیز می‌توانند نظرات خود را در مورد تمرین‌های صورت گرفته برای معلم بنویسند تا بدین ترتیب تعامل سازنده و خوبی بین والدین از یک سو و مربی از سوی دیگر برقرار گردد. در پایان کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو نیز برگه‌ای به عنوان گواهی نامه طراحی گردیده که اساتید محترم می‌توانند آن را امضاء و نتایج ارزیابی خود از وضعیت هنرجو را در آن بنویسند که برای هنرآموزان خردسال بسیار جذاب و دوست داشتنی است و برای به دست آوردن آن به رقابت پرداخته و تلاش خواهند کرد.

اما نکته‌ی اصلی و کلیدی کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو، قابلیتی است که آن را کاملا منحصر به فرد می‌سازد و آن امکان نقاشی و رنگ‌آمیزی طرح‌هایی است که در این کتاب ترسیم شده‌اند. رنگ‌آمیزی کردن این تصاویر زیبا توسط کودک کمک می‌کند که وی این کتاب را به عنوان دوست نزدیک خود بشناسد و در حین فراگیری جدی اصول موسیقی، با دنیایی از رنگ‌ها و صداهای زیبا مواجه گردد، و گام‌ به‌ گام همراه با طی کردن این مسیر به آن علاقه‌مند گردد. در حقیقت طراحی کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو به کمک شخصیت‌پردازی خلاقانه و بر مبنای یک تعداد کاراکتر یا شخصیت از پیش تعریف شده مثل یک خانواده پایه‌گذاری گردیده است. این شخصیت‌ها در هر آهنگی متناسب با مفهوم آن آهنگ در جایگاه ویژه‌ای طراحی شده‌اند. بعضی از تصاویر رنگی بوده و بعضی دیگر نیز باید توسط خود کودک و با سلیقه و ابتکار وی رنگ‌آمیزی شوند. به این ترتیب هنرجوی خردسال می‌تواند با هر اثر بهترین ارتباط عاطفی را برقرار کند. در درس نخست کتاب نواهای سحرآمیز برای نوآموزان پیانو از هنرآموز خواسته شده تا دست به قلم شود و نت‌ها را روی خطوط حامل بنویسد. در برخی جاها نیز این آزادی عمل به وی داده می‌شود تا بتواند احساس خود را با نقاشی و رنگ‌آمیزی آن در مورد آهنگ‌ها به تصویر بکشد.